KORONAVİRÜS (COVİD-19) SEBEBİYLE İŞVERENİN ÇALIŞMA ŞEKLİNDE YAPABİLECEĞİ DEĞİŞİKLİKLER

Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkede etkilerini gösteren yeni tip Koronavirüsün (Covid-19) olası etkileri dikkate alınarak "dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep" kapsamında değerlendirilmektedir.

Bu sebeple dünya genelinde etki doğuran yeni tip Koronavirüs, işverenler tarafından çalışma şekillerinde farklı uygulamalara gidilme ihtiyacı/hakkı doğurmuştur.

Gelir ve iş yükü kaybına uğrayan işletmelerde işverenlerin, çalışanları hakkında başvurabileceği kanuni haklarından aşağıda kısaca bahsedilecektir.

1- Kısa Çalışma : Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.

Sosyal/Yan hakların askıya alındığı bu seçenekteki kısa çalışma ödeneği ve sigorta primleri "İşsizlik Sigorta Fonu"ndan karşılanacak olup bu seçeneği tercih eden işverenlerin Türkiye İş Kurumuna veya mevcut ise TSİ tarafı sendikaya yazılı bildirimde bulunulması gerekmektedir.

2- Uzaktan Çalışma : Öncelikli unsur işin niteliğinin elvermesi olduğu bu seçenekte işveren işyerinde sağlık ve güvenliği sağlamak adına çalışanlarının uzaktan çalışması şeklinde bir seçenek tercih edebilecektir.

Bu seçeneğe başvuran işverenin bu süreçte çalışana uzaktan çalışmaya dair eğitimler ve gerekli ekipmanları sağlaması gerekmektedir. Aylık hak edişlerin yan ücretler ile birlikte ödenmeye devam edeceği bu seçenekte çalışanlara değişen çalışma koşulları bildirimi ihmal edilmemelidir.

3- Toplu Yıllık İzin : İşverenin pandemi haline önlem almak istediği ancak işin niteliği gereği uzaktan çalışmanın da mümkün olmadığı işlerde başlangıçta çalışanlara bu süreç boyunca yıllık izinlerinin kullandırılması seçeneğini kullanabilecektir.

Toplu İzin, YÜİY(Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği)'nin 10.maddesinde belirtilmiş. İşveren veya işveren vekili Nisan ayı başı ile Ekim ayı sonu arasındaki süre içinde, işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulayabilir.

Bu uygulamaya gidildiğinde, izin kurulu izin çizelgelerini, toplu izne çıkacak işçiler aynı zamanda izne başlayacak ve Kanunun 53 üncü maddesindeki izin sürelerine ve yol izni isteklerine göre her işçinin izin süresinin bitimini gösterecek biçimde düzenler ve ilan eder.

Bu seçeneğe başvuran işyerlerinde aylık ücret ve yan hakların ödenmesi gerekmektedir.

4- Ücretsiz İzin : İşverenin pandemi haline önlem almak istediği ancak işin niteliği gereği uzaktan çalışmanın da mümkün olmadığı işlerde çalışanın yıllık izin hakkının tükenmiş olması durumunda çalışanın da rızasının da alınması kaydıyla çalışanlar ücretsiz izne çıkarılabilecektir.

Yazılı bildirim şartının bulunduğu bu usulde çalışana 6 gün süre tanınarak onay istenmelidir.

Bu seçeneği uygulayan işyerlerinde çalışanlar için herhangi bir ücret yan hak veya sigorta primi ödenmeyecektir.

5- Mücbir Sebep : Mücbir sebeple işe devam edilememesi halinde çalışanlara bir haftaya kadar günlük yarım ücret ödenir. İşçilere mücbir sebebe bağlı yarım ücret ödeneceğinin bildiriminin atlanmaması hususu önemlidir.

6- Askıya Alma : Çalışanın iş görme borcunu ifa etmesinin ya da İşverenin bu ifa edişi kabul etmesinin mümkün olmaması durumun ortaya çıkması halinde bu durumun geçici olması ve ifa edememe halinde kusur olmaması hallerinde iş akitleri askıya alınabilecektir.

Tarafların karşılıklı mutabık olması önem arz eder.

Bu seçeneğe başvuracak işyerlerinde çalışanlara herhangi bir ücret yan hak ya da sigorta primi ödenmeyecektir.